Rury stalowe mają obecnie bardzo szerokie zastosowanie. Wykorzystuje się je zarówno w gospodarstwach domowych, jak i wielu gałęziach przemysłu, również ciężkiego. Należy mieć na uwadze, że różnią się one m.in. pod względem średnicy. Podczas wyboru rur może dojść do pomyłek przez nieznajomość stosowanych oznaczeń określających rozmiar, w tym DN i d. Oto praktyczny poradnik, jak prawidłowo odczytywać tego typu informacje.
Czym jest średnica nominalna DN, a rzeczywista d rury?
Na początek warto rozszyfrować omawiane skróty. DN pochodzi od angielskiego wyrażenia diameter nominal, a więc odnosi się do średnicy nominalnej rury. Innymi słowy, jest to średnica wewnątrz rury, która jest podana w milimetrach zgodnie z normą EN ISO 6708. Tego typu oznakowanie stosuje się dla wodnych i gazowych rurociągów, a także dla rur:
- żeliwnych,
- z tworzywa sztucznego,
- PVC (polichlorku winylu),
- ze stali.
Z kolei symbol d oznacza średnicę zewnętrzną rury (jest to skrót od angielskiego słowa diameter, czyli po prostu średnica). Wartość wyrażana jest w milimetrach, określa dokładną, rzeczywistą średnicę rur zgodnie z normami DIN EN ISO. Odgrywa ona istotną rolę przy takich procesach jak zgrzewanie czy klejenie. Muszą one odbywać się z wykorzystaniem rur o tej samej średnicy zewnętrznej, aby uzyskać trwałe, bezpieczne i solidne połączenie – to ważne zwłaszcza przy zgrzewaniu doczołowym czy na podczerwień.
Średnice rur DN i d – jak czytać wymiary rur?
Podczas odczytywania średnic rur może łatwo dojść do pomyłek. Dlatego trzeba zwracać uwagę na szczegóły. Jednocześnie warto podkreślić, że każda średnica zewnętrzna (czyli d) ma odpowiadającą jej średnicę nominalną, a więc DN. Widać to na poniższych przykładach:
- d =10 mm – DN = 6 mm
- d = 16 mm – DN = 10 mm
- d = 20 mm – DN = 15 mm
- d = 40 mm – DN = 32 mm
- d = 50 mm – DN = 40 mm
- d = 110 mm – DN = 100 mm
- d = 280 mm – DN = 250 mm
Wynika z tego, że osoba pytająca o rury DN32, tak naprawdę potrzebuje rur o średnicy zewnętrznej wynoszącej 40 mm – a nie 32, jak sugerowałaby cyfra przy symbolu DN. Aby uniknąć pomyłek i złożenia błędnego zamówienia, najlepiej posłużyć się tabelą wymiarów rur, która rozwieje wątpliwości dotyczące właściwych wartości. Średnica DN nie jest taka sama jak średnica d, dlatego trzeba zwracać uwagę na oznaczenia.
Nie można zapomnieć także o tym, że wymiary rur mogą być podawane w calach, a nie milimetrach. To również bywa źródłem problemów. Jeżeli średnica jest podana w takiej wartości, warto skorzystać z tabeli porównawczej. W przypadku podanych powyżej przykładów wymiary podane w calach wyglądają następująco:
- DN = 6 – 1/8″
- DN = 10 mm – 3/8″
- DN = 15 mm – 1/2″
- DN = 32 mm – 1 1/4″
- DN = 40 mm – 1 1/2″
- DN = 100 mm – 4″
- DN = 250 mm – 10″
Jakie są standardowe średnice rur stalowych?
Rury stalowe mają niezwykle szerokie zastosowanie w przemyśle. Wynika to z faktu, że stal wyróżnia się dużą wytrzymałością mechaniczną, a odpowiednio zabezpieczona jest też odporna na działanie wody czy związków chemicznych. Z tego względu wykonane z niej rury są często wykorzystywane m.in. do tworzenia sieci kominowych, wentylacyjnych, gazowych czy wodno-kanalizacyjnych. To również popularny materiał do budowy maszyn i różnych konstrukcji.
W przypadku rur przesyłowych standardowe średnice rozpoczynają się od wartości DN6 (10 mm, 1/8″) i kończą przeważnie na DN1000 (1061 mm, 40″). Sytuacja wygląda podobnie przy rurach konstrukcyjnych. Dla zastosowań precyzyjnych wartości są często nieco mniejsze – wewnętrzna średnica może wynosić nawet mniej niż 1 mm. Z kolei gdy rury mają pełnić funkcję osłony np. dla budowli, wykorzystuje się takie o średnicy do kilku metrów.
